Instytucje kultury, obiekty dziedzictwa narodowego oraz organizatorzy wszelkiego typu przedsięwzięć kulturalnych bardzo często mają problem z finansowaniem swojej działalności. Dziedzina ta niestety nie należy do grona najbardziej dochodowych, wiele obiektów działa w systemie non-profit lub pozyskują jedynie niewielkie dochody ze swojej dzielności. Bardzo często placówki kultury finansowane są przez samorządy, ale kwoty uwzględnione na ten cel w budżetach rzadko są wygórowane. Rozwiązaniem mogą okazać się dotacje na kulturę – zarówno te pochodzące z funduszy europejskich, jak i z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego czy w ramach programów prowadzonych lokalnie. Jak jednak zdobyć korzystne granty na kulturę? Podpowiadamy, jak skutecznie ubiegać się o finansowanie!
Dotacje unijne na kulturę – kto może z nich skorzystać?
Przepisy poszczególnych programów, w ramach których przyznawane są dotacje unijne, dokładnie definiują beneficjentów mogących składać wnioski.
Dofinansowanie na kulturę z funduszy europejskich obejmuje m.in.:
• domy kultury i inne instytucje prowadzące działalność kulturalną,
• biblioteki,
• szkoły i uczelnie kształcące na kierunkach artystycznych,
• jednostki samorządu terytorialnego,
• organizacje pozarządowe (w tym m.in. stowarzyszenia),
• podmioty odpowiadające za zarządzanie zabytkowymi obiektami, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO,
• kościoły,
• związki wyznaniowe.
Warto wziąć pod uwagę, że fundusze europejskie przeznaczone na kulturę są naprawdę wysokie. Dotacja dla instytucji kultury często może sięgać nawet do 85% całkowitej wartości inwestycji realizowanej w ramach danego projektu.
Dotacje unijne – na co mogą zostać przeznaczone?
Dofinansowanie na kulturę z funduszy europejskich to tak naprawdę duża liczba oddzielnych projektów. W praktyce można wnioskować o pieniądze na wiele celów. Najczęściej dotacje unijne są przyznawane na konserwację zabytków (ruchomych i nieruchomych). Kolejnym celem, na który można pozyskać dopłatę, jest przebudowa lub remont obiektów kultury, ochrona i rewitalizacja zabytków ogrodów oraz parków. Instytucje mogą również pozyskać fundusze na zakup wyposażenia potrzebnego do prowadzenia działalności kulturalnej oraz edukacji artystycznej. Chodzi tutaj m.in. o wyposażenie placówek kultury w meble, sprzęty, instrumenty muzyczne, pomoce naukowe, wyposażenie sal przeznaczonych do organizacji występów teatralnych, tanecznych czy wokalnych. Dotacje na kulturę obejmują także rozwój sztuki współczesnej. Chodzi tutaj m.in. o środki niezbędne do organizacji wszelkiego typu wydarzeń kulturalnych (m.in. wystaw, wydarzeń literackich, filmowych, teatralnych itp.). Oddzielną kategorię stanowią fundusze europejskie dedykowane jako środki na rozwój czytelnictwa, czyli tzw. granty dla bibliotek. Unijny program Kreatywna Europa pozwala zyskać dotacje na projekty, których założeniem jest promocja kultury europejskiej.
Jak skutecznie pozyskać dotacje na kulturę?
Pierwszym krokiem powinna być dokładna analiza działalności jednostki i określenie celu, na który potrzebne jest dofinansowanie. Następnie należy dobrać najlepszy program, zapoznać się z jego wymogami merytorycznymi i formalnymi oraz terminami składania wniosków. Dopiero kolejnym krokiem jest przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej. Wymogi formalne poszczególnych programów są skomplikowane, dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalnych firm, które specjalizują się w pozyskiwaniu dotacji z funduszy europejskich i krajowych. Dotacje unijne stanowią specjalność firmy Subito Advising, która w tej branży działa już od ponad 10 lat. Doświadczeni doradcy zapewniają kompleksowe wparcie dla podmiotów działających w sferze kultury i dziedzictwa narodowego. Firma specjalnie dla Klientów dobiera najkorzystniejsze programy, zajmuje się przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej oraz wspiera na etapie składania wniosków, zarządzania projektem i rozliczania pozyskanych dofinansowań na kulturę. Z Subito Advising możesz pozyskać dotacje na kulturę (www.subitoadvising.pl/oferta/kultura) pochodzące m.in. z Regionalnych Programów Operacyjnych, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, Program Kreatywna Europa oraz z Funduszy Norweskich.
Dotacje na kulturę – przegląd możliwości
Większość instytucji kulturalnych w Polsce finansuje swoją działalność ze środków publicznych. Oznacza to ograniczony budżet, który najczęściej wystarcza jedynie na bieżące wydatki, a nie inwestycje. Czasami budżet dodatkowo jest zasilany przez środki pozyskiwane w wyniku prowadzonej działalności kulturalnej – np. sprzedaż biletów na festyny, koncerty, musicale, wystawy artystyczne i inne organizowane wydarzenia czy z aukcji prac plastycznych. Większe inwestycje nadal wymagają jednak dodatkowych środków, dlatego tak cenne są granty na kulturę.
Dofinansowanie na kulturę mogą zapewnić:
1. Fundusze europejskie
Są to dotacje przedmiotowe, co oznacza, że zdobyte w ten sposób pieniądze należy przeznaczyć wyłącznie na cel zawarty w projekcie (niezbędne jest późniejsze rozliczenie realizacji projektu). W ten sposób można zdobyć środki na renowację zabytków, rozbudowę lub remont budynku, w którym działa instytucja, jej wyposażenie czy działania mające na celu promocję kultury (np. lokalnej). Najpopularniejsze są Regionalne Programy Operacyjne i Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko.
2. Dotacje Ministerstwa Kultury
Kolejnym ważnym źródłem, z którego można uzyskać granty na kulturę, są programy prowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tutaj również dostępna jest dotacja przedmiotowa na konkretny cel. To oznacza, że należy dokładnie opisać planowaną inwestycję, a zdobyty budżet przeznaczyć na realizację tego konkretnego przedsięwzięcia.
W 2020 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego organizowało programy:
• Kultura Dostępna,
• Edukacja Kulturalna,
• Infrastruktura Domów Kultury.
3. Fundusze Norweskie
Inną opcją są dofinansowania na kulturę pochodzące z Funduszy Norweskich. Ogólny budżet wynosi tutaj 88 milionów euro. Dotacje są przeznaczone m.in. na rozwój infrastruktury w działalności kulturalnej (np. rozbudowę obiektów). Programy przewidują również promocję różnorodności kulturowej we współpracy polskich instytucji kultury z partnerami z Islandii, Norwegii oraz Liechtensteinu.
4. Dotacja celowa dla instytucji kultury
Środki można pozyskać z budżetu państwa lub samorządu. Dotacja celowa dla instytucji kultury wymaga dokładnego opisania celu, na który instytucja chce przeznaczyć otrzymane pieniądze. Cel ten musi jednak być szczegółowy – nie może on wynikać z ogólnego statutu działalności danej jednostki.
5. Granty dla bibliotek
W programach dotacyjnych prowadzonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowe Centrum Kultury znalazły się granty dla bibliotek. Środki na promocję czytelnictwa w miastach przewidują również fundusze europejskie i norweskie.
